باتوجه به اصلاح آيين نامه ماده 219 قانون مالیات های مستقیم و تغییرات اساسی در نحوه رسیدگی مالیاتی، هم اکنون بخشنامه “نحوه انتخاب مودیان برای حسابرسی مالیاتی” از سوی سازمان امور مالیاتی ابلاغ شده است که به شرح ذیل می باشد.

متن بخشنامه 200/99/508

موضوع: نحوه انتخاب مودیان برای حسابرسی پرونده های مالیاتی عملکرد سال 1398 اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل که شروع سال مالی آنها بعد از تاریخ 1397/05/27 می باشد.

نظر به اهمیت اجرای دقیق تر مفاد ماده (97) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31، به منظور انتخاب مودیان برای حسابرسی مالیاتی عملکرد سال 1398 اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل که در سال مالی آنها از 1397/05/27 و به بعد شروع شده است، به شرح ذیل مقرر می دارد»

1- با عنایت به مفاد ماده (3) آیین نامه اجرایی تبصره (3) ماده (169) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31 ، نظر به اینکه شناسایی و ثبت نام اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل در نظام مالیاتی وابسته به مکان فعالیت و هویت صاحب یا صاحبان فعالیت شغلی می باشد، لذا مودیانی که تا پایان سال 1397 به دلایلی از جمله واگذاری محل فعالیت، اعلام تعطیلی کسب و کار (تعلیق دائم یا موقت فعالیت)، تخریب محل فعالیت و فوت مودی که منتج به غیر فعالی شدن کد رهگیری ثبت نام آنها شده است، الزامی به تسلیم اظهارنامه مالیاتی برای عملکرد سال 1398 ندارند، بنابراین، ماموران مالیاتی حوزه کاری شناسایی و ثبت نام مودیان، فهرست این قبیل مودیان متضم به کد رهگیری ثبت نام آنها را با رعایت مقررات حداکثر تا تاریخ 1399/05/25 در سامانه مدیریت اطلاعات ثبت نام درج و مودی را غیرفعال نمایند.

همچنین معاونت فناوری های مالیاتی ضمن اتخاذ تدابیر لازم، مودیان مذکور را از فهرست مودیان مشمول تولید اظهارنامه برآوردی برای عملکردی سال 1398 خارج می نماید. در اجرای حکم مذکور در صدر این بند، صاحبان مشاغلی که در طی سال عملکرد 1398 مکلف به ارائه اظهارنامه مجزا، حسب مورد برای هر یک از فعالیت های خود در مکانهای مجزا و به نسبت مدت اشتغال در هر محل، خواهند بود. بدیهی است که این حکم در خصوص مودیان موضوع تبصره های (1) و (3) ماده (3) آیین نامه مزبور جاری نمی باشد.

بخشنامه نحوه انتخاب مودیان برای رسیدگی مالیاتی

2- با عنایت به تصریح قانون گذار مبنی بر تکلیف سازمان به تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی براساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی مکتسبه از طرح جامع مالیاتی برای مودیانی که از ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت مقرر قانونی و مطابق مقررات اجتناب نموده اند، با استناد به ماده (22) آیین نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31، لازم است ماموران مالیاتی حوزه کاری شناسایی و ثبتنام مودیان با استناد به موتاد (18) الی (20) آیین نامه مذکور، حداکثر تا تاریخ 1399/05/25 نسبت به شناسایی و ثبت نام اشحاصی که لغایت پایان سال 1398 بر اساس اطلاعات موجود در سامانه های اطلاعاتی سازمان و یا اطلاعات مکتوب واصله به ادارات مالیاتی، دارای فعالیت بوده لیکن در نظام مالیاتی کشور فاقد ثبت نام می باشند، در سامانه مدیریت اطلاعات ثبت نام اقدام نمایند.

همچنین ماموران مالیاتی حوزه کاری مذکور موظند آن بخش از مودیانی که در سامانه های تک منبعی سازمان دارای سابقه بوده و در سال 1398 دارای فعالیت بوده اند، لیکن به هر دلیلی تا کنون در سامانه مدیریت اطلاعات ثبت نام، ثبت نام نشده اند را در سامانه مذکور ثبت نام نمایند. معاونت فناوری های مالیاتی نیز موظف است بستر لازم به منظور یکپارچگی سامانه ثبت نام را ایجاد و با همکاری ادارات کل امور مالیاتی نسبت به اصلاح اطلاعات ثبت نام مودیان در سایر سامانه های سازمان اقدام نمایند. بدیهی است در فرآیند تکمیل ثبت نام مودیان در سامانه های نوین مالیاتی (حداکثر تا پایان خرداد ماه سال 1399)، وضعیت الزام به تسلیم انواع اظهارنامه های مالیاتی مودیان موضوع قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده، می بایستی توسط ماموران مالیاتی و معاونت فناوری های مالیاتی، حسب مورد اعمال شود. مدیران کل امور مالیاتی ضمن نظارت دقیق بر اجرای صحیح فرآیندهای موضوع بندهای (1) و (2) این دستورالعمل موظف می باشند تاییدیه اتمام فرآیندهای مذکور را به صورت مکتوب و در بازه زمانی تعیین شده به معاونت فناوری های مالیاتی اعلام نمایند.

3- با توجه به عدم تسری حکم ماده (97) قانون مالیات های مستقیم نسبت به مالیات بر ارزش افزوده، معاونت فناوری های مالیاتی حداکثر ظرف یکماه پس از سررسید انقضا و یا مهلت اعلامی طی بخشنامه های سازمان، اقدامات لازم به منظور بارگذاری اظهارنامه های مالیات بر ارزش افزوده دوره های عملکرد سال 1398 ارائه شده توسط مودیان را به نحوی فراهم نماید که امکان انجام فرآیند حسابرسی پرونده های مالیات بر ارزش افزوده با اولویت پرونده های مالیاتی صادرکنندگان از ابتدای تیرماه سال جاری توسط ادارات امور مالیاتی فراهم شود.

4- معاونت فناوری های مالیاتی موظف است حداکثر ظرف مدت 45 روز پس از دریافت تاییدیه موضوع بند (2) این دستورالعمل، ترتیبات لازم به منظور تولید اظهارنامه برآوردی و صدور اوراق تشخیص مالیات برآوردی مبتنی بر الگوها و قواعد ارائه شده از سوی معاونت حقوقی و فنی مالیاتی را به صورت سیستمی برای آن دسته از مودیانی که تا موعد مقرر قانونی نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی اقدام نمی نمایند، در سامانه های نوین مالیاتی به عمل آورد. ادارات کل امور مالیاتی مکلف خواهند بود اوراق تشخیص مالیات صادره در اجرای این بند را حداکثر ظرف یک ماه پس از صدور به مودیان ذی ربط ابلاغ نمایند (به استثنای اوراقی که در راستای ابلاغ الکترونیکی، مستقیما از طریق معاونت فناوری های مالیاتی بصورت الکترونیکی ابلاغ می شوند).

بدیهی است در صورتی که امکان تولید اظهارنامه برآوردی و صدور برگ تشخیص مالیات متعلق، به صورت سیستمی برای هر یک از مودیان موضوع این بند میسر نشود، معاونت فناوری های مالیاتی ظرف مدت تعیین شده مذکور موظف است تمهیدات سیستمی لازم به منظور اجرای فرآیند حسابرسی مالیاتی برای این قبیل مودیان توسط ماموران مالیاتی حوزه کاری حسابرسی را فراهم نمایند. معاونت درآمدهای مالیاتی موظف است بر نحوه اجرای این بند نظارت کامل را به عمل آورده و گزارش روند پیشرفت اقدامات را به شورای معاونان سازمان ارائه نمایند.

5- معاونت فناوری های مالیاتی موظف است بر اساس معیارهای ریسک منتخب سازمان که از مدل و مجموعه معیارهای ریسک تایید و ابلاغ شده توسط معاونت حقوقی و فنی مالیاتی تعیین خواهند شد، سامانه سنجش ریسک مودیان را فعال نموده و رتبه ریسک مودیان اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل که در مهلت مقرر نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی خود اقدام نموده اند را حداکثر ظرف مهلت (45) روز پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی هر منبع تعیین و گزارش آماری آن را به صورت محرمانه به معاونت درآمدهای مالیاتی ارسال نمایند.

6- معاونت درآمدهای مالیاتی موظف است در اجرای مفاد ماده (97) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31 حداکثر ظرف (15) روز از سررسید تسلیم اظهارنامه مالیاتی هر منبع، فهرست مودیانی که فارغ از رتبه ریسک احرازی برای حسابرسی مالیاتی انتخاب می شوند را به معاونت فناوری های مالیاتی اعلام نمایند. معاونت فناوری های مالیاتی نیز موظف است برای انجام فرآیند حسابرسی مالیاتی، حداکثر ظرف (15) روز پس از دریافت فهرست مذکور، نسبت به بارگذاری اظهارنامه های مالیاتی مودیان موضوع این فهرست به منظور انحام فرآیند حسابرسی توسط ماموران مالیاتی ذی صلاح اقدام و مراتب را با ذکر مشخهصات هویتی مودیان به ادارات کل تامور مالیاتی ذی ربط اعلام نمایاند.

همچنین معاونت درآمدهای مالیاتی موظف است حداکثر ظرف مهلت (15) روز پس از دریافت گزارش موضوع بند (5) این دستورالعمل، نسبت به ارائه پیشنهاد محدوده درجه ریسک هر یک از طبقات رتبه بندی ریسک مودیان (ریسک بالا، ریسک متوسط و ریسک پایین) به همراه تعداد مودیان مشمول هر یک از طبقات مذکور به تفکیک اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل (برای هر اداره کل به تفکیک) به شورای معاونان سازمان اقدام و حداقکر ظرف مدت (7) روز پس از دریافت مصوبه شورای معاونان سازمان در خصوص تعیین محدوده رتبه بندی ریسک مودیان، آن را به معاونت فناوری های مالیاتی اعلام نمایند.

7- معاونت فناوری های مالیاتی حداکثر ظرف (10) روز پس از دریافت محدوده مصوب رتبه بندی ریسک مودیان موضوع بند (6) این دستورالعمل، نسبت به اعمال آن در سامانه های نوین سازمان اقدام تا مودیان مشمول حسابرسی مالیاتی به طور مستقیم و خودکار در انباره حسابرسی ادارات امور مالیاتی ذی ربط قرار گیرند. علاوه بر مودیانی که به طور سیستمی و بر اساس محدوده رتبه بندی رسیک تعیین شده، برای حسابرسي مالياتي  انتخاب شده اند، برای اجرای کامل حکم ماده (97) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی 1394/04/31 و به منظور تعیین میزان روایی و اعتبار عملکرد سامانه تعیین رتبه ریسک مودیان و انجام تنظیمات و تغییرات لازم برای تکامل تدریجی این سامانه، معاونت درآمدهای مالیاتی موظف است حداکثر ظرف یکماه، فهرستی از مودیان مالیاتی هر اداره کل امور مالیاتی که به دلیل رتبه ریسک پایین برای حسابرسی انتخاب نشده اند (حداکثر تا سقف پنج درصد مودیان کم ریسک) را به صورت نمونه تصادفی و یا انتخابی و مبتنی بر موضع فعالیت، تهیه و به معاونت فناوری های مالیاتی اعلام نمایند.

معاونت مذکور نیز موظف است دربازه زمانی مقرر اقدام لازم برای قراردادن مودیان موضوع این فهرست در انباره حسابرسی اداره امور مالیاتی ذی ربط را به عمل آورد. گزارش نتایج حاصل از حسابرسی تمامی مودیان به همراه میزان مالیاتی های ابرازی و قطعی شده، به عنوان بازخورد کنترلی عملکرد سامانه سنجش ریس در اختیار معاونت حقوقی و فنی مالیاتی قرار خواهد گرفت.

8- در اجرای مفاد ماده (24) آیین نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/3، معاونت فناوری های مالیاتی موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که از ابتدای دی ماه سال جاری اوراق قطعی مالیات عملکرد سال 1398 مودیانی که برای حسابرسی مالیاتی انتخاب نشده اند (مودیان با رتبه ریسک پایین) توسط سامانه های نوین سازمان به صورت سیستمی و براساس درآمد مشمول مالیات و مالیات ابرازی در اظهارنامه تسلیمی و حسب مورد یا اعمال جرایم دیرکرد پرداخت مالیات، صادر شود. در اجرای این بند، رسیدگی به مالیات حقوق و سایر مالیات های تکلیفی و نحوه اجرای مقررات ماده (169) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31 مودیانی که برای حسابرسی مالیاتی انتخاب نمی شوند، فاقد موضوعیت می باشد.

بدیهی است این موضوع در خصوص آن بخش از مودیان مالیاتی که بصورت مستند و یا براساس گزارش های دریافتی از سامانه های مالیات حقوق، مالیات های تکلیفی و معاملات فصلی، عدم انجام تکالیف مقرر توسط ایشان محرز می شود، نافذ نبوده و مسئول حوزه کاری حسابرسی موظف است در اجرای تبصره (1) ماده (24) آیین نامه موضوع ماده (219) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31 نسبت به انتخاب این قبیل مودیان برای حسابرسی مالیاتی همان منبع، اقدام مقتضی را به عمل آورد. این حکم در مورد مودیانی که به صورت سیستمی برای حسابرسی مالیاتی انتخاب نشده اند اما حسب اطلاعات متقن و مستند واصله به ادارات امور مالیات، حسابرسی مالیاتی آنها مورد پذیرش مسئول حوزه کاری حسابرسی قرار می گیرد نیز لازم الاجرا می باشد.

معاونت فناوری های مالیاتی موظف است، تمهیدات سیستمی لازم به منظور انجام فرآیندهای فوق را فراهم نماید. ماموران مالیاتی حوزه کاری خدمات مودیان منظور انجام وظایف محوله در اجرای مفاد ماده (40) آیین نامه موضوع ماده (219) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31 و به منظور بهره مندی مودیان از مزایا و مشوق های قانونی، موظف می باشند کلیه اوراق قطعی مالیات را حداکثر ظرف دو ماه پس از صدور اوراق قطعی مالیاتی به مودیان ذی ربط ابلاغ نمایند (به استثنای اوراقی که در راستی ابلاغ الکترونیکی، مستقیما از طریق معاونت فناوری های مالیایت بصورت الکترونیکی ابلاغ می شوند).

9- نظر به اجرای صحیح مفاد (97) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31 برای کلیه اظهارنامه های مالیاتی که در اجرای مفاد بندهای (4)، (6)، (7) و (8) این دستورالعمل برای حسابرسی مالیاتی انتخاب می شوند، ضمن تاکید بر الزامی بودن رعایت ترتیبات حسابرسی مالیاتی موضوع ماده (41) آیین نامه اجرای موضوع ماده (219) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31 برای کلیه حسابرسان مالیاتی و اعضای هیات های حل اختلاف مالیاتی، با ملحوظ نظر قرار دادن مفاد دستورالعمل شماره ———————- یادآور می شود در زمان حسابرسی مالیاتی اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل گروه اول، ارجاع پرونده مالیاتی مودیان به هیات سه نفری حسابرسان موضوع بند (3) ماده (97) قانون مالیات های مستقیم پیش از اصلاحیه 1394/04/31، موضوعیت نخواهد داشت.

10- در ارتباط با تسلیم اظهارنامه مالیاتی مشارکت های مدنی، نظر به اینکه تعیین تکلیف زمانی از حیث نحوه تسلیم اظهارنامه مالیاتی مشارکتی به صورت قهری و یا اختیاری در مفاد بند (6) ماده (43) آیین نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31 احصاء شده است، لذا معاونت فناوری های مالیاتی مکلف است در بازه زمانی دریافت اظهارنامه های عملکرد 1398 صاحبان مشاغل، با برقراری ارتباطات وب سرویسی با اداره ثبت احوال، از دریافت اظهارنامه های مشارکتی قهری که تاریخ فوت احدی از شرکای آن مشارکت، قبل از سال 1398 می باشد، جلوگیرری نموده و با ثبت پیام خطا در زمان تسلیم اظهارنامه، مودیان را در اجرای مفاد بند مذکور به تسلیم اظهارنامه مشارکت اختیاری هدایت نمایند.

11- با عنایت به مفاد بند (7) ماده (43) آیین نامه اجرایی موضوع ماده (219) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/04/31، نظر به اینکه در صورت فوت مودی دارای پرونده شغلی انفرادی در طی سال، شماره اقتصادی پرونده مالیاتی وی ابطال و وراث امکان ارسال اظهارنامه و انحام کلیه فرآیندهای مالیاتی تا زمان فوت متوفی را دارا می باشند، لذا معاونت فناوری های مالیاتی مکلف است دربازه زمانی دریافت اظهارنامه های عملکرد سال 1398 صاحبان مشاغل، با برقراری ارتباطات وب سرویسی با اداره ثبت احوال، ترتیبی اتخاذ نماید که ضمن ابطال شماره اقتصادی متوفی در تاریخ فوت، اطلاع رسانی لازم به وراث به منظور انجام ثبت نام در نظام مالیاتی به عنوان مشارکت اختیاری و ارائه اظهارنامه مالیاتی مشارکتی بابت مدت فعالیت از تاریخ فوت لغایت پایان سال 1398 علاوه بر ارائه اظهارنامه مالیاتی برای دوره حیات متوفی صورت گیرد.