به موجب ماده 169 قانون مالیات های  مستقیم، صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی، موظف بوده تا برای معاملات خود با اشخاص ثالث، صورت حساب صادر کرده و مشخصات و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در آن درج نمایند. سپس، مودیان مالیاتی، باید در پایان هر فصل، برای ارسال صورت معاملات فصلی خود به سازمان امور مالیاتی کشور، اقدام نمایند.

اما با توجه به اینکه در سال های اخیر، با اطلاعات به دست آمده از شبکه بانکی کشور و سایر نهادهای مالیاتی، معلوم شده که تعداد قابل توجهی از مودیان مالیاتی، با ساختن صورت حساب های خلاف واقع یا عدم ثبت صورتحساب، قصد فرار مالیاتی داشته، اقدامات متعددی از سوی دولت و سازمان امور مالیاتی کشور، اتخاذ گردیده که مهم ترین و بارزترین آن، تصویب قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان می باشد.

در این قانون، تکالیف متعددی بر عهده صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی قرار گرفته که مهم ترین این تکالیف، تکلیف به صدور صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، از طریق سامانه مودیان مالیاتی، توسط فروشندگان کالا و خدمات، طبق مقررات نحوه صدور صورتحساب و سپس، تایید این صورت حساب ها، توسط خریداران می باشد.

با توجه به توضیحات فوق، در پاسخ به این سوال که صورت حساب الکترونیکی مالیاتی چیست، می توان گفت، صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، نوعی از صورت حساب فروش بوده که صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی، ملزم به تنظیم آن، برای معاملات انجام گرفته خود و ثبت این صورت حساب در سامانه صورتحساب الکترونیکی مالیاتی می باشند.

لازم به ذکر است که به موجب ماده 7 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، صدور صورت حساب الکترونیکی در سامانه صورت حساب الکترونیکی مالیاتی و مطابق مقررات نحوه صدور صورتحساب، به منزله ثبت صورت معاملات فصلی بوده و بنابراین، نیاز به ارسال جداگانه صورت معاملات فصلی، از طریق سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی tax.gov.ir نخواهد بود.

یکی دیگر از تکالیف مالیاتی که به موجب  قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، بر عهده برخی از صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی، قرار گرفته، اتصال دستگاه کارتخوان به سامانه سازمان امور مالیاتی کشور می باشد. نکته ای که لازم است به آن توجه نمود، این مساله بوده که در حال حاضر، نوع خاص و جداگانه مالیات، تحت عنوان مالیات دستگاه کارت خوان، در سیستم مالیاتی کشور ما وجود ندارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

سامانه صورت حساب الکترونیکی مالیاتی

در سال های اخیر، سازمان امور مالیاتی کشور، با هدف تسهیل و تسریع ارائه خدمات مالیاتی به مودیان، سامانه ها و سایت های متعددی را راه اندازی نموده که سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی، درگاه ملی خدمات مالیات و سامانه پرداخت قبوض مالیاتی، نمونه ای از این سامانه ها و سایت ها می باشند.

لزوم راه اندازی سامانه اینترنتی، جهت ثبت صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، بیش از سایر خدمات مالیاتی احساس می گردد. چرا که همانطور که از عنوان این نوع از صورت حساب، مشخص است، باید به صورت الکترونیکی، صادر و ثبت شود.

با این وجود، سازمان امور مالیاتی کشور، ترجیح داده تا به جای تاسیس و راه اندازی یک سامانه جدید، جهت ثبت صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، از یک سامانه قدیمی تر که امکان ثبت معاملات توسط فروشندگان و تایید معاملات توسط خریداران را داشته، استفاده نماید.

این سامانه، سامانه ثامن، به آدرس اینترنتی oil169.ir بوده که از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و به منظور مبارزه با قاچاق محصولات نفتی و پتروشیمی، تاسیس و راه اندازی شده و سامانه ثبت معاملات برخط نیز نامیده می شود. معامله کنندگان فرآورده‌ ها، مشتقات نفتی و پتروشیمی، ملزم بوده تا معاملات خود را طبق مقررات نحوه صدور صورتحساب، در این سامانه، ثبت کرده که این امر، با کمک و همراهی بورس کالای ایران انجام می گیرد.

به این ترتیب، سامانه صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، همان سامانه ثبت معاملات برخط، به آدرس اینترنتی oil169.ir بوده، که از طریق آن، صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی که موظف به ارسال صورت معاملات فصلی بوده، می توانند برای ثبت صورت حساب الکترونیکی مالیاتی خود، مطابق مقررات نحوه صدور صورتحساب، اقدام نمایند.

همچنین، افرادی که در معاملات ثبت شده، خریدار معامله بوده اند نیز می توانند با مراجعه به سامانه صورت حساب الکترونیکی مالیاتی یا سامانه ثبت معاملات برخط، معاملاتی که اطلاعات آن ها، توسط فروشندگان، در سامانه ثبت شده را تایید کنند.

نحوه صدور صورت حساب الکترونیکی مالیاتی

نحوه صدور صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، همانند ثبت نام اظهارنامه مالیاتی، به صورت اینترنتی و برخط می باشد؛ با این توضیح که صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی که موظف به ارسال صورت معاملات فصلی بوده، می توانند با ورود به سامانه صورت حساب الکترونیکی مالیاتی یا همان سامانه ثبت معاملات برخط، به آدرس اینترنتی oil169.ir بوده، برای ثبت صورت حساب الکترونیکی مالیاتی خود، مطابق مقررات نحوه صدور صورتحساب، اقدام نمایند. 

از آنجا که ثبت صورت حساب الکترونیکی مالیاتی در سامانه ثبت معاملات برخط، باید مطابق مقررات نحوه صدور صورتحساب سامانه انجام گیرد، در این بخش، به توضیح نحوه صدور صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، پرداخته که مطابق راهنمای تصویری زیر می باشد:

مرورگر دستگاه خود را باز کرده و آدرس سامانه صورت حساب الکترونیکی مالیاتی یا همان سامانه ثبت معاملات برخط، یعنی oil169.ir را در آن، جست و جو نمایید. پس از ورود به صفحه اصلی سامانه، به منظور ورود به حساب کاربری خود، نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کرده و پس از وارد کردن عبارت امنیتی، دکمه ورود به سیستم را کلیک نمایید.

لازم به ذکر است که نام کاربری و رمز عبور شما برای ورود به سامانه صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، همان نام کاربری و رمز عبور شما برای ورود به سامانه صورت معاملات فصلی می باشد. چنانچه، تفاقد نام کاربری و رمز عبور می باشید، لازم است تا ابتدا برای ثبت نام کد اقتصادی اقدام نمایید.

در این مرحله از مراحل نحوه صدور صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، پس از ورود به حساب کاربری خود در سامانه، به منظور ثبت صورت حساب الکترونیکی، از تب خانه، بر روی گزینه فروش و سپس افزودن مودی مالیاتی کلیک کنید.

اکنون می توانید اطلاعات مربوط به معاملات خود را در کادرهای مربوطه وارد کرده و پس از وارد کردن تمام اطلاعات لازم، برای ثبت معاملات و صدور صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، مطابق مقررات نحوه صدور صورتحساب سامانه اقدام نمایید.

همچنین، اشخاصی که در معاملات ثبت شده در سامانه صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، خریدار محسوب شده، می توانند مطابق تصویر زیر، پس از ورود به سامانه و از طریق تب خانه و سپس، گزینه خرید، برای تایید معاملات در سامانه سازمان مالیات اقدام نمایند.

نحوه تایید نیز بدین صورت بوده که خریدار، پس از ورود به حساب کاربری خود، باید در جدول معاملات که در قسمت پایین صفحه، قابل مشاهده می باشد، در ردیف مربوط به معامله، تیک تایید را پس از اطمینان از صحت اطلاعات صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، کلیک نماید.

مودیانی که برای نخستین مرتبه، قصد ثبت و صدور صورت حساب الکترونیکی مالیاتی، در سامانه را داشته، اما فاقد نام کاربری و رمز عبور می باشند، لازم است تا ابتدا برای انجام مراحل پیش ثبت نام و ثبت نام کد اقتصادی و دریافت کد رهگیری مالیاتی، اقدام نمایند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه پیش ثبت نام و ثبت نام کد اقتصادی و دریافت کد رهگیری مالیاتی، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.